Een aapje op een trapje | Mazjerangs favoriete kinderliedje

't Woar 't favoriete kingerleedje va d'r Mazjerang wie heë nog neet alling noa 't hüske kós goaë: Doa zoot e eëpke op e trepke. Wie 't eëpke bei de oma oetkómme woar - doa versjtóng 't jungsjke gaaroet nieks va. Want ape mit sjtetskes, die goof 't i Limburg joa neet i g'ne busj - en óch neet bei de oma vuur g'n duur.

Meh zoeë góng 't:

Doa zoot e eëpke op 't trepke
bei de oma vuur g'n duur
't houw e löaksjke i zie buksjke
en 't kós nieks doavuur

De melodie van 't leedje woar genauw dezelfde es va 't Dütsje Kommt ein Vogel geflogen, en zów gesjrieëve zieë durch d'r Uësteriekse komponis Wenzel Müller (1767–1835), deë 't hat gesjpild i d'r opera 'Wien in einem anderen Weltteile'. D'r Dütsje teks, gesjrieëve durch d'r Uësteriekse sjriever Adolf Bäuerle (1786–1859), is oet 1822: Kommt ein Vogel geflogen / setzt sich nieder auf mein Fuß / hat ein Brieflein im Schnabel/ von der Mutter einen Gruß.

Noe is de vroag natuurlig: wie zint melodie en wöad i Limburg bei-ee gekómme? 't Leedje dat vuur d'r Mazjerang vreuger woeëd gezónge, góng uëver eëpkes, en neet uëver vuëgel die mit breve durch gen lóch vloge. De melodie is i gans Zuud-Limburg die va Wenzel Müller, meh 't leedje geet ummer uëver eëpkes, al zint de wöad hei en doa get angesj.



Die versjille va dörp bis dörp zint logisj. Dees leedjes woeëte al gezonge in inne tied woeë de mieëtse lüj neet sjrieve kóste. Ing oma, e trepke of e löaksjke woar dan flot versjwoende of woeëd getoesj vuur get dat geweun beter dri pasde. Gank meh noa: d'r vasteloaveskoer Klumpkes Blumkes , óch oet Heële, zóng 't ezoeë: Zoot e eëpke op 't trepke / beej de oma vuur gen duuër / hów e luksjke in 't ruksjke / en 't kós nieks doa vuur.

De Valkebergse versie, woeë de oma is versjwoende, geet ezoeë: Dao zoot e eepke(aepke) op 't trepke /
bie oes (ós) veur de deur / houw e leukske (läökske) in zien breukske / en `t koes neet daoveur. I Kirkroa geet 't leedje zoeë: 't Zoos ee efje óp 't trepje / bij de oma an jen duur / 't hauw ee lös-je in 't röks-je / en 't koeët nit dervuur In 't Rienlank kunt 't óch vuur es sjloapleedje. In 't Rheinisches Wörterbuch sjtónt vuurbilder oet Mönchen-Gladbach en anger plaatsje: hät e Lökske em Böckske, kos et Äpke net füər.

Óch i Mastreech is 't bekank, meh dan es 'bij mien grameer'. Bij mien grameer op 't stupke / zoat 'n eepke veur de deur / 't had e leukske in zie breukske / en 't kos dao gaar neet veur. 't Leedsje houw i Mastreech óch e twieëde koeplet, en dat góng ezoeë: En toen heet mien errem grameer / op die brook 'ne lap gezat / 't eepke hoofde neet mie te beuke, /'t had toen zien leid gehad.

Dat is an zich neet vreëm, want óch de Dütsje versie houw e twieëde koeplet. Lieber Vogel, fliege weiter! / nimm ein’ Gruß mit und ein’ Kuss. / Denn ich kann dich nicht begleiten, / weil ich hier bleiben muss.

De melodie is durch Dütsjland noa Limburg gekómme, d'r teks kunt gans dudelig oet 't weste. 't Leedje uëver 't eëpke woar vreuger i gans Nederland en Vlaandere bekank. Er zat een aapje op een stokje / achter moeders keukendeur / het had een gaatje in zijn rokje / en zijn staartje stak er deur.

't Leedje uëver 't eëpke is zieëker 400 joar aod. e Bewies doavüur is dat 't óch woeëd gezónge i g'n kolonie Nui Nederland, die i g'n ieësjte haofsjeet va 't 17e joarhóndert rónk New York besjtóng. Neerlandica Jant van der Weg sjreef in heur (gans sjooën) book Midden in de week maar zondags niet dat i vreuger tieje Fransoeëze oet de Savoie bei ós mit eëpkes rónk trokke um geld te verdene.

"Het heeft er alle schijn van dat deze Savooiaarden te zien zijn op de illustraties zoals die in de loop van de negentiende en twintigste eeuw bij het liedje staan afgedrukt. (...) Vaak speelt deze figuur op een buikorgeltje, waaraan het aapje door middel van een kettinkje vastzit", sjrief zie.

E eëpke oet 't zude va Frankriek. D'r Mazjerang houw 't es kink sjitterend gevónge. Doamit is evvel 't letste woad nog neet gezag uëver 't kingerleedje. Wie gezag: de wöad kómme oet 't weste, de moeziek neet. De melodie is i Limburg angesj. Kinger die i Hilversum of Haarlem noa gen sjoeël gónt en 't doa liere, kriege ing gans anger melodie te hure.

D'r Mazjerang wit waal welk wieske sjunder is. Meh um 't uch toch nog get lestiger te make, kunt d'r op 't letst nog ing dreide optie bei. I Mastreech zinge ze 't óch oppe melodie va 't imposante Roesisje volksleedje Stenka Rasin, en - allabonheur - doa kin 't eëpke bei de grameer mit heem kómme. Of neet? Loester zelf.